Małżonkowie (także przyszli małżonkowie) mogą ukształtować ustrój majątkowy według innych zasad niż określone przepisami o wspólności ustawowej małżeńskiej zawierając umowę wyłączeniu wspólności majątkowej i ustanowieniu ustroju rozdzielności majątkowej. Celem takiej umowy majątkowej jest ustalenie zasad, według których mają się kształtować wzajemne stosunki majątkowe małżonków na przyszłość. Co istotne samo zawarcie takiej umowy nie powoduje jakichkolwiek przesunięć majątkowych, nie przysparza ona żadnych korzyści majątkowych. Należy przy tym pamiętać, że z chwilą zawarcia małżeństwa niezależnie od ustroju majątkowego powstaje po stronie każdego z małżonków:
- obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny (art. 27 KRO)
- uprawnienie do reprezentacji małżonków (art. 29 KRO)
- uprawnienie do zaciągania zobowiązań służących zaspokojeniu potrzeb rodziny (art. 28 KRO) oraz
- obowiązek ponoszenia odpowiedzialności z tego tytułu
Przepisy powyższe mają charakter bezwzględnie obowiązujący, niezależnie od ustroju majątkowego między małżonkami. Charakter iuris cogentis mają także przepisy dotyczące pewnych praw najistotniejszych dla funkcjonowania rodziny, w tym praw do mieszkania oraz przedmiotów wyposażenia domowego. Co istotne niezależnie od obowiązującego małżonków ustroju majątkowego ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte w związku z zaspokojeniem zwykłych potrzeb rodziny. Przy czym należy zaznaczyć, iż KRO nie definiuje pojęcia zwykłych potrzeb rodziny. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż są to powtarzające się przeciętne potrzeby związane z mieszkaniem, wyżywieniem, ubiorem, czy leczeniem członków rodziny. Co ważne pojęcie zwykłych potrzeb rodziny nie obejmuje wydatków inwestycyjnych, chyba że chodzi o drobne inwestycje nie wymaga istotnych nakładów majątkowych.
Należy podkreślić, iż z tytułu zobowiązań służących zaspokojeniu zwykłych potrzeb rodziny małżonkowie niezależnie od istniejącego miedzy nimi ustroju majątkowego ponoszą odpowiedzialność solidarną (art. 30 § 1 KRO) bez względu na to, które z nich zaciągnęło to zobowiązanie. Oznacza to, że za zobowiązania objęte tym przepisem małżonkowie odpowiadają wszystkimi składnikami istniejących w małżeństwie mas majątkowych.
Bez znaczenia dla zasad odpowiedzialności jest kwestia przynależności do majątków małżeńskich przedmiotu uzyskanego z tytułu stosunku prawnego, z którego wynika ciążące na nich zobowiązanie. W ustroju wspólności ustawowej wierzyciel może żądać zaspokojenia w całości lub części z majątku wspólnego małżonków, jak i z majątku osobistego każdego z nich. Z powództwem o zasądzenie świadczenia wierzyciel może wystąpić przeciwko obojgu małżonkom, małżonkowi będącemu stroną umowy albo drugiemu małżonkowi. Jeżeli jeden z małżonków zapłaci dług z majątku osobistego, czy i w jakim stopniu może on żądać zwrotu od współmałżonka przesądza wyznaczony przez art. 27 KRO zakres obowiązku każdego z małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny.