Ustawowy ustrój majątkowy powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, o ile nupturienci nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej. Przyjęty przez ustawodawcę ustrój wspólności majątkowej jest formą pośrednią między ustrojem ogólnej wspólności, a rozdzielnością majątkową. Przyjmuje on zasadę, iż to, co małżonkowie nabędą w czasie trwania małżeństwa będzie ich majątkiem wspólnym. Zaś majątek zgromadzony przez każdego z małżonków przed powstaniem wspólności lub też ze szczególnych źródeł lub o szczególnych charakterze, stanowić będą ich majątek osobisty. Warto zaznaczyć, iż to przepisy decydują, co wchodzi, a co nie do majątku wspólnego i małżonkowie własną wolą nie mogą tego zmienić.
Art. 31 KRO zawiera przykładowy (sformułowanie w szczególności) katalog tego co zaliczamy do wspólności ustawowej:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym
Art. 33 KRO określa natomiast, co wchodzi do majątku osobistego każdego z małżonków:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowi
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokojenia osobistych potrzeb jednego z małżonków
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowie z powodu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągniecia jednego z małżonków
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej orz inne prawa twórcy
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis stanowi inaczej.