Ustalenie rodzicielstwa w przypadku matki nie jest trudne, bowiem następuje przy porodzie. Sytuacja komplikuje się przy ojcu. W razie wątpliwości istnieją trzy drogi. Pierwsza dotyczy ustalenia ojcostwa, które polega na zbadaniu, kto jest ojcem dziecka. W tym celu zwykle przeprowadza się badanie DNA. Druga droga dotyczy zaprzeczenia ojcostwa, które ma na celu wykluczyć ojcostwo mężczyzny, który został wskazany w kacie urodzenia dziecka. W toku postępowania należy udowodnić, iż osoba będąca prawnym ojcem nie jest ojcem biologicznym.
Trzecia droga polega na uznaniu ojcostwa, które polega na przyznaniu przez mężczyznę, że jest ojcem, co następuje poprzez złożenie oświadczenia. Powyższe powództwa o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa wytoczyć może matka dziecka, domniemany ojciec dziecka, dziecko, a także prokurator. Z kolei w przypadku, gdy dziecko osiągnęło pełnoletniość, sprawy związane z ojcostwem może wytoczyć już jedynie ono.
Osoba wnosząca pozew musi udowodnić podnoszoną przez siebie okoliczność, składając odpowiednie wnioski dowodowe (m.in. własne zeznania, zeznania świadków, odpowiednia dokumentacja, wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z przeprowadzonego badania DNA).
Należy pamiętać, iż matka dziecka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu 6 miesięcy od urodzenia dziecka, a mężczyzna w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o narodzinach. Dziecko może wytoczyć powództwo do ukończenia 21 roku życia. Powyższe terminy nie wiążą prokuratora, który może wystąpić z odpowiednim powództwem w każdym czasie. Ocena prokuratora, co do złożenia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa uzależniona jest od okoliczności każdej sprawy i ma na celu głównie ochronę dobra dziecka.
Powyższy rys procedur związanych z zaprzeczeniem i ustaleniem ojcostwa pokazuje, iż jest to proces zawiły, wymagający specjalistycznej wiedzy nie tylko na temat tego, jaką dokumentację i gdzie złożyć, ale i przedstawienia odpowiednich dowodów, szczególnie przy składaniu wniosku do prokuratora o wszczęcie postępowania o zaprzeczenie ojcostwa, wszak prokurator indywidualnie ocenia każdy przypadek pod względem zasadności powództwa.
